وب سایت رسمی دکتر علی غضنفری
محتوای سایت توسط منسوبین به استاد و تحت نظر ایشان به روز رسانی می گردد
کشکول بهاالدین محمد بن حسین (شیخ بهاء) با ترجمه روان و فهرست موضوعی
كشكول نوشته مرحوم مغفور شيخ بهاء است. اصل كتاب عربي بوده و البته ترجمه فارسي شده است. با توجه به نواقص ترجمه هاي فعلي، تصميم بر اين شد اين كتاب با ترجمه¬ايي روان منتشر شود. اكنون تمام پنج دفتر اين كتاب با دقت بسيار ترجمه گرديده و فهرست موضوعي براي محققان و نيز فهرست شعراء به آن افزوده شده¬است.
در مقدمه اين كتاب زندگي¬نامه شيخ بهاء وبايسته¬هاي ترجمه صحيح و نيز ويژگي¬هاي اين ترجمه آمده¬است. اين كتاب با قطع وزيري، در 896 صفحه به سال 1390 توسط انتشارات نيلوفرانه با جلد گالينگوربه چاپ رسيده است.
بخش¬های اصلی کتاب (مقدمه ناشر، مقدمه مترجم، دفتر اول، مقدمه مؤلف، دفتر دوم، دفتر سوم، دفتر چهارم، دفتر پنجم، فهرست موضوعى، فهرست شعرا، فهرست منشورات مترجم.)
بخشی از مقدمه مترجم
كشكول نويسى يا متفرق نويسى، عبارت است از گردآورى مجموعهاى رنگارنگ از مطالعات و احيانا تحليل آنها در راستاى هدفى خاص كه نگارنده در پى آن است. بسيارى از انديشمندان در سير مطالعاتى خود به موضوعى زيبا مىرسند كه چهبسا در قالبى خاص نگنجد. نيز گاهى در تفكرات خود به گوهرهائى نائل مىگردند كه چه بسا نتوان آنها را در موضوعى خاص جمع كرد.
جمع آورى اين دانستنىها، در مجموعهاى تحت عنوان كشكول كه ظرفى براى اشياء متفرقه است، هم از دست رفتن آن معلومات جلوگيرى مىكند و هم اينكه مخاطبان ويژهاى كه فرصت مطالعهى موضوعى مباحث را ندارند، جذب خود ساخته و اطلاعات عمومى گستردهاى را در اختيار آنها قرار مىدهد.
شيخ بهاء در سير مطالعاتى خود و خاطرات و تجربيات ارزشمند از سفرهاى متعدد خويش، نكاتى زيبا و مؤثر در افزايش اطلاعات عمومى و همچنين داراى آثار تربيتى يافتهبود؛ وى بخشى از اين يافتهها را در مجموعه پنج دفتر كشكول جاى دادهاست.
لازم به يادآورى است كه به خاطر برخى نكات مطرح شده در اين كتاب و غير آن، نمىتوان شيخ را به گرايشى خاص متهم نمود. در اين باره بايستى ضمن مطالعه دقيق تمامى مباحث كشكول، مجموعه كتابهائى كه انتساب آنها به وى قطعى است، مورد توجه قرار گيرد.
ويژگىهاى اين ترجمه
لازم است بعد توضيحات بالا به ويژگىهاى اين ترجمه پرداخت. ترجمهاى كه در پيش روى داريد، از نوع ترجمه آزاد و دقيق است. مترجم تلاش كردهاست مراد و مقصود مؤلف را در كمترين عبارت بنگارد. قبل از استفاده از اين ترجمه به نكات ذيل توجه شود.
ـ عناوينى كه به مباحث مطرح شده، داده شدهاست از مترجم است. اين عنوانها در فهرست موضوعى پايان كشكول، كار را براى تحقيقات انديشمندان آسانتر خواهد ساخت.
ـ برخى از رواياتى كه ايشان از معصومين عليهماالسلام نقل كردهاست ممكن است نتوان سندى براى آن يافت، چه بسا ايشان آنها را در كتب ديگرى كه بهدست ما نرسيدهاست، ديده باشد.
ـ بسيارى از مطالبى كه ايشان به عابد و زاهد و حكيم و عارف و... نسبت دادهاند، با اينكه متن روايتى از معصوم عليهالسلام مىباشد، به همان صورت نقل شدهاست.
ـ در موارد بسيارى، شيخ بهاء گفتهاى را منتسب به يكى از حكيمان يا بزرگان يا اديبان و شعرا كرده و يا مىگويد: علامه گفت...، اين موارد نيز مطابق متن مطلق گذاشته شدهاست؛ چه اينكه يافتن گوينده اصلى ميسر نيست؛ هرچند ممكن است از مجموع كتاب آن اسامى تا حدودى روشن شوند.
ـ برخى حكايات كه جنبه پند نداشته و حتى بيانگر نكتهاى تاريخى نيست و تنها مزاحى سرد و مطابق زمانه بودهاست، حتى المقدور سعى شدهاست اين حكايات آورده شوند. به هر حال نهايت سعى شدهاست تا هيچ حكايتى هر چند با كمترين فائده و هرچند تكرارى، از قلم ترجمه نيفتد.
ـ برخى از قواعد نجومى گذشته، در حدود كشفيات گذشته بوده كه اكنون جاى خود را به فرضيهها و قوانين برتر دادهاند، به جهت بىاثر بودن اين مباحث، بخشى از آنها حذف شدهاند.
ـ از آنجا كه اشعار عربى و گاه طولانى، بخشى از متن اصلى كشكول را به خود اختصاص داده است، مواردى كه حاوى پند واندرز اخلاقى نبوده و صرفا بيانى بليغ محسوب مىشوند، ترجمه نشدهاند. چه اينكه ترجمه اين اشعار به نثر فارسى، معناى مورد نظر شاعر را ابلاغ نمىكند و جز عباراتى پراكنده كه ذهن مخاطب را بيشتر مشوش كند، معناى قابلى را القاء نمىنمايد.
ـ اشعار عربى ترجمه شده، در متن آمدهاند تا خوانندگانى كه به اصل اشعار رغبت دارند بىنصيب نمانند.
ـ برخى اشعار از شعرائى است كه نام آنها در متن نيامدهاست؛ نيز شيوه نگارش برخى اشعار به گونهاى است كه تصور مىشود از شيخ است، در حالى كه در ديوان ساير شعرا ديده مىشوند. در برخى از اشعار هم كم و زيادهائى در واژگان ديده مىشود كه همه را به جهت حفظ امانت به همان صورت كه در متن بوده، آمدهاند.
ـ بعضى از واژهها در اشعارى كه شيخ از شاعران مختلف نقل كردهاست، با ديوان اشعار در دست از آنان اختلاف اندكى دارد. در اين موارد آنچه در متن آمده، رعايت شدهاست.
ـ گاه شيخ در كشكول برخى عبارات كتب فارسى را به فارسى آوردهاست. اين عبارتهابدون ويراستارى نقل شدهاند.
ـ هر چند اينجانب بر برخى از نكات مطرح شده از سوى شيخ بهاء نقدهايى دارم، اما هرگز ديدگاه خود را مطرح نكردم و هرگز دوست نداشتم ترجمه نيز به شكلى باشد كه ايده خود هرچند به كنايه و تعريض بيايد. البته در موارد معدودى كه ديدگاه شيخ ممكن است تشويشى در ذهن مخاطب ايجاد نمايد، توضيحى در پاورقى آوردهام.
ـ از متن اصلى كشكول، چاپهاى مختلفى در دست است كه گاه بهم ريختگىهائى در آنها مشاهده مىشود. در اين ترجمه، كشكول چاپ چاپخانه حكمت قم در كتابخانه دانشگاه تهران به شماره 6521PK، 151B محور قرار داده شدهاست.
ـ لازم است از همه كسانى كه تاكنون به ترجمه اين اثر درخشان پرداختهاند، بهويژه از دانشمند محقق، آقاى حاج شيخ محمد باقر ساعدى خراسانى، تقدير شود. بىترديد آنچه در اين ترجمههااز قلم افتادهاست نمىتوان بهسادگى از سهو مترجمان دانست.
در پايان اين مقدمه، از خداى متعال علو درجات شيخ بهاء و مترجمان و دانشپژوهان در اين عرصه را خواستارم.
;
دریافت کتاب
